تاریخچه روتنیوم
این عنصر در سال 1844 توسط کارل کارلویچ در روسیه کشف شد. نام این عنصر از کلمه لاتین روتنیا به معنی روسیه گرفته شده است. وی روتنیوم را از قسمتی از پلاتینیوم خام که در محلول آبی رجیا (مخلوط اسید هیدروکریک و اسید نیتریک) غیر قابل حل بود به دست آورد.
این احتمال وجود دارد که خیلی قبل تر از آن در سال 1807 این عنصر توسط یک شیمی دان لهستانی به نام اسنیادکی از کانی پلاتینیوم جدا شده باشد ولی کار او به دلیل انصراف وی تصویب نشد. او این عنصر را وستیوم نامگذاری کرده بود.
خواص اتمی، فیزیکی و شیمیایی روتنیوم
|
خواص اتمی، فیزیکی و شیمیایی روتنیوم |
|
|
عدد اتمی |
44 |
|
جرم اتمی |
101.1 |
|
نقطه ذوب |
2250 ºC |
|
نقطه جوش |
4150 ºC |
|
شعاع اتمی |
134 pm |
|
رنگ |
سفید نقره ای |
|
حالت استاندارد |
جامد |
|
گروه |
8B |
|
انرژی یونیزاسیون |
722.4 Kj/mol |
|
شعاع یونی |
82 pm (+3) |
|
شکل الکترونی |
[ Kr ] 4d7 5s1 |
|
الکترونگاتیوی |
2.2 |
|
حالت اکسیداسیون |
8, 7, 6, 4, 3, 2, 1, -2 |
|
12.2 g/cm3 |
|
|
دوره تناوبی |
5 |
|
شماره سطح انرژی یونیزاسیون |
5 |
|
شعاع کووالانسی |
146±7 pm |
|
شعاع واندروالس |
0.135 nm |
|
گرمای تبخیر |
591.6 Kj/mol |
ایزوتوپ های روتنیوم
|
نیمه عمر |
ایزوتوپ |
|
پایدار |
Ru-96 |
|
2.89 روز |
Ru-97 |
|
پایدار |
Ru-98 |
|
پایدار |
Ru-99 |
|
پایدار |
Ru-100 |
|
پایدار |
Ru-101 |
|
پایدار |
Ru-102 |
|
39.27 روز |
Ru-103 |
|
پایدار |
Ru-104 |
|
4.44 ساعت |
Ru-105 |
|
1.02 سال |
Ru-106 |
کاربردهای روتنیوم
از مقادیر اندک روتنیوم برای سخت کردن آلیاژهای پلاتینیوم و پالادیوم استفاده می شود. همچنین می توان این عناصر را آلیاژسازی کرد و در ساخت اتصالات الکتریکی با مقاومت بالا به کار برد. افزودن %0.1 روتینیوم مقاومت به خوردگی تیتانیم را صد برابر بهبود می بخشد. روتینیوم خاصیت کاتالیزوری نیز دارد.
اثر روتنیوم بر سلامتی انسان
به ندرت ترکیبات روتینیوم در تماس با افراد قرار می گیرند. همه ترکیبات روتینیوم را باید سمی و سرطان زا قلمداد کرد. ترکیبات روتینیوم باعث لکه دار شدن پوست و آسیب های جدی به آن می شوند. در صورت مصرف روتینیوم، این عنصر در استخوان ها نشست می کند. اکسید روتینیوم بسیار سمی و فرار بوده و حتما باید از آن دوری کرد.
