چرخدنده

چرخدنده (Gear) اجزایی از ماشین هستند که حرکت و قدرت را بدون واسطه بین محورهای موازی، متنافر و صلیبی نزدیک بهم منتقل می کنند. از مزیت های آنها در مقابل سایر اجزا انتقال حرکت و قدرت نظیر چرخ تسمه ها و چرخ زنجیرها می توان به انتقال حرکت بدون لغزش توسط درگیری دندانه ها بدون وابستگی به بار، اشغال فضای کمتر و راندمان بیشتر اشاره کرد. از معایب آنها می توان به انتقال نیرو همراه با لغزش، صلب بودن سیستم، ایجاد سر و صدای زیاد، نیاز به فاصله محور دقیق نسبت به ابعاد چرخدنده ها و گرانی سیستم اشاره کرد.

انواع چرخدنده ها

نسبت به وضع اتصال محورها فرم های اصلی چرخدنده ها به قرار زیر است:

1.چرخدنده های پیشانی شامل چرخدنده ها با دنده های مستقیم یا ساده، مایل و جناغی که برای انتقال حرکت بین محورهای موازی کاربرد دارند.
2.چرخدنده های مخروطی با دندانه های مستقیم، مایل، قوسی، مارپیچ در محورهای متقاطع (متنافر و صلیبی) ساخته می شوند.
3.چرخدنده حلزونی و محور حلزون که برای انتقال حرکت بین محورهای صلیبی(عمود برهم) بکار می روند.
4.چرخدنده های مارپیچی که دندانه های کج نسبت به محور دوران دارند و همان کاربرد چرخدنده های ساده را دارند ولی کم صداتر هستند. این چرخدنده ها در حالتی که حرکت را بین دو محور موازی انتقال می دهند نوعی از چرخدنده های پیشانی محسوب می شوند. اما این قابلیت را دارند که حرکت را بین دو محور ناموازی (متنافر) نیز انتقال می دهند.

دایره ی گام

دایره ای فرضی است که همه محاسبات بر مبنای آن انجام می گیرد. دایره های گام یک جفت چرخدنده درگیر برهم مماسند. چرخدنده کوچکتر از بین دو چرخدنده ی درگیر پینیون و چرخدنده ی بزرگتر را چرخدنده می نامند.

گام دایره ای (P)

فاصله ای است که بر روی دایره گام، از یک نقطه بر روی یک دندانه (دنده) تا نقطه مشابه بر روی دندانه ی مجاور اندازه گیری می شود. لذا گام دایره ای برابر با مجموع ضخامت دندانه و فاصله ی بین دو دندانه است.

مدول m

نسبت قطر گام (به میلیمتر) به تعداد دندانه هاست. مدول شاخص اندازه ی دندانه در استاندارد SI است.

منابع و پیوندها

تشکیل شده توسط دپارتمان پژوهشی شرکت پاکمن

روح اله حسینی، کنکور کارشناسی ارشد، انتشارات آزاده، سال 1390

برداشت از مطالب سایت با ذکر منبع بلا مانع است.