ارتن ور
ارتن ور (Earthenware) بدنه سرامیکی سفید و یا تقریبا سفید (کرم) و متخلخل است. بنابراین عمده ترین تفاوت ارتن ور با سفال و ماجولیکا، رنگ بدنه آن است. در متون غیر علمی و حتی در مواردی در متون علمی ارتن ور شامل کلیه بدنه های رنگی است. بنابراین در چنین مواردی سفال و ماجولیکا نیز جزو بدنه های ارتن ور به شمار می آیند. در حقیت ارتن ور در این مفهوم برابر با کلمه فاینس در زبان فرانسوی است. در زبان فارسی معادل ارتن ور، کلمات گلینه و یا سفالینه پیشنهاد شده است ولی با توجه به تعریف سفال (بدنه رنگی و متخلخل) بدیهی است که کلمه سفالینه نمیتواند معادل ارتن ور به کار رود. به طور کلی ارتن ورها به سه دسته تقسیم میشوند: - ارتن ور رسی یا آرژیلی: قدیمی ترین نوع ارتن ور است. در بسیاری موارد صرفا از انواع رس های مختلف که دارای آهن کم و مواد گداز آور زیاد هستند ساخته میشود. در بعضی موارد سیلیس نیز به آن اضافه می گردد. - ارتن ور آهکی: این نوع ارتن ور ها از مخلوط رس و آهک (و مواد مشابه آن) و نیز از مارن های طبیعی ساخته می شوند. تخلخل زیادی داشته و بسیار سبک میباشند. - ارتن ور فلدسپاتی: مرغوب ترین نوع ارتن ور بوده و در حقیقت مادر پرسلان ها است. درجه حرارت پخت این نوع ارتن ور از دو نوع دیگر بیشتر بوده و نیز دارای تخلخل بسیار کم و استحکام بسیار زیادی است. به نحوی که استحکام آن حتی در مواردی از پرسلان ها نیز بیشتر است. اصولا این نوع ارتن ور در انگلستان تکامل یافته و در آنجا نیز بیشتر از هر جای دیگر رایج گردید به طوری که امروزه اکثر سرویس های غذاخوری در انگلستان ارتن ور فلدسپاتی هستند. در حقیقت ارتن ور فلدسپاتی در زادگاه خود یعنی انگلستان، مقام و ارزش پرسلان ها را به خود اختصاص داده است. پخت بدنه ارتنورهای فلدسپاتی در حدود 1150 درجه سانتی گراد و ذوب لعاب در حدود 1050 درجه سانتی گراد انجام می شود. فرمول عمومی ارتن ور های فلدسپاتی به صورت زیر است:
|
![]() |
ارتنور فلدسپاتی اصولا در ایران ساخته نمی شود ولی ارتن ور های آهکی و رسی در مقیاس صنعتی و نیز سنتی تولید می گردند. در محدوده تولید کوچک و صنایع دستی از مناطق ساخت ارتن ور در ایران می توان از نواحی تبریز و زنور در آذربایجان، قمشه در استان اصفهان، استهبان در استان فارس، روستای مند گناباد در استان خراسان و میبد یزد نام برد.
منابع و پیوندها
گردآوری شده توسط دپارتمان پژوهشی شرکت پاکمن
افسون رحیمی و مهران متین، تکنولوژی سرامیک های ظریف، شرکت سهامی انتشار، 1382.
برداشت از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است
ارتن ور از دید newdesign.ir
ارتن ور : قطعه ای از سرامیک را نامند که بین 850 درجه سانتیگراد تا 1000 درجه سانتی گراد آتش دیده و دارای تخلخل نامرتب باشد. ارتن ور از لحاظ ترکیب به چندین نوع تقسیم شده که به شرح ذیل می باشد:
الف) ارتن ور طبیعی Natural Earthen Ware: که معمولا از یک نوع ماده اولیه و دارای حداکثر ناخالصی است.
ب) ارتن ور ظریف Fine Earthen Ware: عبارت است از قطعه ایی که مرکب ازمواد اولیه پرچسب و کم چسب و دارای حداقل ناخالصی است.
ج) ارتن ور تالکی Earthen Ware Talc: که نوعی از ارتن ور با استحکام زیاد است و بعلت ریزی دانه های تالک محصول مرغوبی را به دست می دهد.
د) ارتن ور نیمه شیشه ای Semivitruse Earthen Ware: که از ترکیب سه ماده اصلی تشکیل شده و دارای تخلخلی متوسط بوده وحاوی درصد جذب آب کم می باشد. این نوع ارتن ور سفید رنگ برخی اوقات شفاف نیز بوده و به علت عدم اتصال (آلومینیوم سیلیکات) بین ذرات، بسیار ترد و شکننده می باشد. بدین لحاظ اکثر اوقات با چینی اصل اشتباه شده و در زبان عرف بنام بدل چینی مشهور است...ادامه
ارتن ور از دید wikipedia.org
Earthenware is a common ceramic material, which is used extensively for pottery tableware and decorative objects. Although body formulations vary between countries and even between individual makers, a generic composition is 25% ball clay, 28% kaolin, 32% quartz and 15% feldspar. Earthenware is one of the oldest materials used in pottery. After firing the body is porous and opaque, and depending on the raw materials used will be colored from white to buff to red. Earthenware articles may sometimes be as thin as bone china and other porcelains, though they are not translucent and are more easily chipped. Earthenware is also less strong, less tough and more porous than stoneware, but is less expensive and easier to work. Due to its higher porosity, it must usually be glazed in order to be watertight. There are several types of earthenware, including Creamware, Delftware, Faience, Tin-glazed pottery, Victorian majolica, Raku andTerracotta...more
ارتن ور از دید britannica.com
Earthenware, pottery that has not been fired to the point of vitrification and is thus slightly porous and coarser than stoneware and porcelain. The body can be covered completely or decorated with slip (a liquid clay mixture applied before firing), or it can be glazed. For both practical and decorative reasons, earthenware is usually glazed. To overcome its porosity (which makes it impracticable for storing liquids in its unglazed state, for example), the fired object is covered with finely ground glass powder suspended in water and is then fired a second time. During the firing, the fine particles covering the surface fuse into an amorphous, glasslike layer, sealing the pores of the clay body. There are two main types of glazed earthenware. One is covered with a transparent lead glaze; when the earthenware body to which this glaze is applied has a cream colour, the product is called creamware. The second type, covered with an opaque white tin glaze, is variously called tin-enameled, or tin-glazed, earthenware, majolica, faience, or delft...more