نورد گرم پایانی
نورد گرم پایانی (Final Hot Rolling) خود از چند قفسه نورد پیاپی و یا پشت سر هم تشکیل شده است. تختال های بدست آمده از نورد سنگین یا پیش نورد گرم، برای تولید ورق به قفسه های نورد گرم پایانی فرستاده می شوند. شمار قفسه ها به طراحی خط بستگی دارد. همانگونه که در شکل قابل مشاهده است، در قسمت قفسه های نورد نهایی، معمولا خط از 6 تا 7 قفسه نورد همراه با سیستم خنک کننده نهایی و دستگاه کلاف پیچ تشکیل شده است. فراورده های پایانی به صورت ورق و یا نوار ورق کلاف شده می باشند. چنانچه منظور تولید ورقه با طول مشخص باشد، در این صورت ورق پس از نورد پایانی از دستگاه کلاف پیچ گذر داده نمی شود و مستقیما برای برش و قیچی شدن به دستگاه برش راهنمایی می شود تا با طول های مشخص برش داده شود.
ضخامت و پهنای ورق تولید شده، به برنامه نورد بستگی دارد. ورقه و یا کلاف های ورق و تسمه با ضخامت پایانی 1.2 تا 6 میلیمتر و پهنای 0.33 تا 1.8 متر می توانند تولید شوند. پهنای نهایی فراورده ها به پهنای تختال اولیه بستگی دارد. تختال ها بسته به نوع فولاد ممکن است پیش از آغاز خط گرم پایانی، به وسیله یک کوره پیوسته دوباره حرارت داده شوند تا دمای آن ها در محدوده دمای کار گرم فولاد قرار گیرد. برای فولادهای کم کربن معمولی و برخی دیگر از فولادهای آلیاژی تختال ها پس از آخرین مرحله نورد تختال و پوسته زدایی، مستقیما و بدون حرارت دادن دوباره به خط نورد پیوسته پایانی راهنمایی می شوند.
قفسه نورد گرم پایانی
مطابق شکل، همه قفسه های نورد گرم پایانی چهار غلتکه می باشند. این کار سبب می شود که ضخامت و تغییرات آن در عرض ورق، در هر مرحله از نورد، دقیق تر کنترل شود. از آنجا که همزمان ورق در همه قفسه ها در حال نورد شدن است، لازم است که هماهنگی دقیقی بین سرعت غلتک های قفسه ها نسبت به یکدیگر وجود داشته باشد. هر قفسه نورد بوسیله یک موتور برقی DC با سرعت متغیر بصورت مستقل کار می کند و یک سیستم دقیق الکترونیکی کارکرد همه موتورهای قفسه ها را نسبت به هم هماهنگ می کند. سیستم هماهنگ کننده موتور قفسه ها به گونه ای است که در صورت لزوم، سرعت همه موتورها همچون یک سیستم واحد، بنابر یک فرمان، افزایش یا کاهش می یابد. این کار بازدهی مجموعه قفسه ها را کاملا افزایش می دهد.
در خطوط مدرن نورد، افزون بر کنترل سرعت، دیگر فاکتورهای کارآمد بر کیفیت و کمیت فراورده نیز همواره کنترل می شوند. کنترل این فاکتورها برای فولادهای مختلف از درجه اهمیت مختلفی برخوردار است. کنترل بصورت اتوماتیک و کامپیوتری انجام می پذیرد، در غیر اینصورت لازم است بصورت دستی انجام گیرد. بدرستی برای بهره برداری خوب از خط تولید، باید مجموعه قفسه پیش نورد تختال و قفسه های نورد گرم پایانی هماهنگ با یکدیگر کار کنند. در این شرایط راندمان و سرعت تولید در اینگونه مجموعه ها بسیار بالا خواهد بود.
کاستی یک چنین مجموعه ای از قفسه های پیش نورد و نوردهای گرم پایانی در این است که نخست به سرمایه گذاری سنگین نیاز دارند و دوم نمی توان نوع و اندازه تولید ها را به سرعت تغییر داد. این بدان معنا است که زمانی که مجموعه قفسه ها برای یک نوع و اندازه ویژه از فراورده برنامه ریزی شد، می بایست برای مدتی با همین برنامه کار خود را ادامه دهد و توانایی مانور سریع برای تولید یک فراورده نوین، از خط تولید گرفته می شود.
فاکتورهای موثر بر کیفیت نورد گرم پایانی
برای ایجاد کیفیت مناسب فراورده، پارامترهای مختلف مکانیکی، سطحی، دمایی و متالورژیکی باید تحت کنترل دقیق باشند. کنترل این پدیده ها برای فولادهای مختلف متفاوت بوده و برای هر کدام برنامه کنترل جداگانه ای باید در نظر گرفته شود. برای نمونه، چند نمونه از پارامترهایی که باید کنترل شوند عبارتند از:
کنترل کیفی و متالورژیکی شمش اولیه، کنترل سرعت نورد و توزیع مناسب مقدار تغییر شکل در قفسه ها، شمار مرتبه های پوسته زدایی و پاشش پر فشار آب در قفسه پیش نورد و قفسه های گرم پایانی، کنترل تنش های کششی پشت و جلو در بین قفسه های نورد، کنترل پهنا و ضخامت ورق، صاف و یکدست بودن لبه های ورق، کنترل چروکیدگی سطح ورق، تمیز و پاک بودن سطح ورق، کنترل عیوب سطحی، کنترل دمای پایانی نورد برای رسیدن به رفتار مکانیکی و ساختار میکروسکوپی دلخواه، کنترل زمان نگه داری ورق روی میز خنک کننده پیش از کلاف کردن ورق، کنترل سرعت خنک کردن ورق، کنترل دمای کلاف کردن ورق، نمونه گیری، بازرسی و کنترل کیفی فراورده ها، همه و همه در کیفیت فراورده های پایانی کارامد می باشند.
منابع و پیوند ها
گردآوری شده توسط دپارتمان پژوهشی شرکت پاکمن
دکتر محمد محسن مشکسار ، اصول مهندسی نورد ، انتشارات دانشگاه شیراز ، 1384
برداشت از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است
